Pomniki lwowskie ID: 64

Figura Adonisa znajduje się w północno-wschodnim rogu Rynku. Badacz lwowskiej rzeźby J. Birulow pisał: „Do najlepszych dzieł Hartmana Witwera (1774-1825) należą bez wątpienia cztery kamienne, wykonane z wapienia posągi na rogach Rynku – uosabiają alegorie Ziemi (figury Diany i Adonisa) oraz Wody (figury Neptuna i Amfitryty). Czas wykonania figur można określić na lata 1810-1814. Pierwsza wzmianka pisemna o posągach na Rynku pochodzi z 1815 roku. Rada miejska wydała wówczas rozporządzenie o ochrnie posągów podczas tradycyjnego ukraińskiego święta Jordanu (poświęcenia wody)”.

Figura Amfitryty znajduje się w północno-zachodnim rogu Rynku. Badacz lwowskiej rzeźby J. Birulow pisał: „Do najlepszych dzieł Hartmana Witwera (1774-1825) należą bez wątpienia cztery kamienne, wykonane z wapienia posągi na rogach Rynku – uosabiają alegorie Ziemi (figury Diany i Adonisa) oraz Wody (figury Neptuna i Amfitryty). Czas wykonania figur można określić na lata 1810-1814. Pierwsza wzmianka pisemna o posągach na Rynku pochodzi z 1815 roku. Rada miejska wydała wówczas rozporządzenie o ochronie posągów podczas tradycyjnego ukraińskiego święta Jordanu (poświęcenia wody)”.

Figura Diany znajduje się w południowowschodnim rogu Rynku. Badacz lwowskiej rzeźby J. Birulow pisał: „Do najlepszych dzieł Hartmana Witwera (1774-1825) należą bez wątpienia cztery kamienne, wykonane z wapienia posągi na rogach Rynku – uosabiają alegorie Ziemi (figury Diany i Adonisa) oraz Wody (figury Neptuna i Amfitryty). Czas wykonania figur można określić na lata 1810-1814. Pierwsza wzmianka pisemna o posągach na Rynku pochodzi z 1815 roku. Rada miejska wydała wówczas rozporządzenie o ochronie posągów podczas tradycyjnego ukraińskiego święta Jordanu (poświęcenia wody)”.

Figura Neptuna znajduje się w północno-zachodnim rogu Rynku. Badacz lwowskiej rzeźby J. Birulow pisał: „Do najlepszych dzieł Hartmana Witwera (1774-1825) należą bez wątpienia cztery kamienne, wykonane z wapienia posągi na rogach Rynku – uosabiają alegorie Ziemi (figury Diany i Adonisa) oraz Wody (figury Neptuna i Amfitryty). Czas wykonania figur można określić na lata 1810-1814. Pierwsza wzmianka pisemna o posągach na Rynku pochodzi z 1815 roku. Rada miejska wydała wówczas rozporządzenie o ochronie posągów podczas tradycyjnego ukraińskiego święta Jordanu (poświęcenia wody)”.

W 1988 roku Towarzystwo Kultury Żydowskiej im. Szolema Alejchema we Lwowie zainicjowało budowę pomnika zamordowanym w getcie. Istniał już wówczas projekt pomnika. Jego autorką była mieszkanka Jerozolimy, niegdyś lwowiaka, Luisa Sterenstein. Ogólny budżet projektu, który zmieniał się kilka razy na skutek procesów inflacyjnych w latach 90., wyniósł ponad 500 tys. karbowańców. Mimo trudności, budowa została ukończona, i 23 sierpnia 1992 roku odsłonięty został pomnik ku czci ofiar lwowskiego getta (1941-43) – bez tradycyjnej białej zasłony, ale z czerwoną wstążką.

Uroczyste odsłonięcie pomnika pierwszego drukarza Iwana Fedorowa na skwerze między ulicami Pidwalną i Ruską, przed budynkiem Państwowego Archiwum Obwodu Lwowskiego (DALO), odbyło się dnia 26 listopada 1977 roku. Jego autorami byli znani lwowscy rzeźbiarze Walentyn Borysenko i Walentyn Podolskyj, współpracował z nimi Anatolij Konsułow.  

Pomnik wzniesiony został naprzeciwko Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu im. I. Franki w 1964 roku przez zespół architektów: Dymytra Krwawycza, Emanuila Myśka, Jakiwa Czajkę, Wasyla Odrechiwskiego oraz Andrija Szulara.

18 listopada 1981 roku rzeźbiarz Petro Kułyk bezpłatnie wykonał i zbudował model pomnika Iwana Pidkowy mieszczącego się na placu noszącym obecnie jego imię. Podstawą pomnika była rzeźba eksponowana na republikańskiej wystawie „Artyści Lwowa” w Kijowie, zaaprobowana na posiedzeniu rady architektonicznoartystycznej przy Zarządzie Planowania Architektonicznego Lwowa.

Pomnik Św. Jerzego zwyciężającego smoka zbudowany został na Placu Hryhorenka (dawniej Smolki) w 1999 roku (autorzy: Andrij i Wołodymyr Suchowscy). Monument wznosi się przed współczesnym budynkiem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy i upamiętnia wszystkich, którzy zginęli walcząc ze złem. Do 1946 roku w miejscu tym stał pomnik Franciszka Smolki, znanego polskiego polityka, który mieszkał w jednym z budynków na tym placu (pod nr 4).

W 1726 roku na kolumnie w podwórzu Katedry Ormiańskiej postawiona została figura św. Krzysztofa (w średniowieczu św. Krzysztof był jednym ze świętych pomagających w potrzebach duszy i ciała). Jak przypuszcza badacz lwowskiej rzeźby Jurij Birulow, autorem figury był Christian Seyner, nadworny rzeźbiarz książąt Wiśniowieckich. Inicjatorem budowy kolumny był fundator przebudowy Katedry Ormiańskiej (1723), brat arcybiskupa Augustynowicza, sędzia i kierownik Kolegium Ormiańskiego we Lwowie Krzysztof Augustynowicz.

Na terenie Lwowskiego Instytutu Medycznego, pośrodku klombu przed najstarszym korpusem instytutu na ul. Pekarskiej 52 (zbudowanym w 1894 roku wg projektu architekta Józefa Braunzeisa) zbudowano w 1975 roku pomnik lekarzy, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Autorami pomnika byli rzeźbiarz Petro Kusznik i architekt Apołon Orhanowycz.

W 1899 r. Komitet Budowy Pomnika Adama Mickiewicza we Lwowie ogłosił konkurs na projekt pomnika. Zwycięzcą konkursu został rzeźbiarz Antoni Popiel. Miejscem pod budowę wybrano Plac Mariacki. Budowa pomnika rozpoczęła się pod koniec 1903 r. pod przewodnictwiem architektów Alfreda Zacharewicza i Józefa Sosnowskiego. 29 października 1904 r. odbyło się uroczyste otwarcie pomnika.

Praca dyplomowa młodego lwowskiego rzeźbiarza Anatolija Halana, absolwenta Lwowskiego Instytutu Sztuki Stosowanej (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) stanęła na podwórzu cerkwi Św. Onufrego na ul. Chmielnickiego w 1971 roku. Była to kompozycja tematyczna złożona z trzech figur – drukarza i podmajstrów. W cerkwi, w której w 1583 pochowany został drukarz Iwan Fedorow, mieściło się wówczas Muzeum Historii Ukraińskiej Książki i Drukarstwa, filia Lwowskiej Galerii Obrazów. Z rozpadem Związku Radzieckiego kompleks klasztoru i cerkwi Św. Onufrego zwrócono jego właścicielom – bazylianom. Muzeum Drukarstwa, noszące obecnie nazwę Muzeum Ukraińskiej Książki Dawnej i Rękopisów, mieści się w dobudowanym budynku w parku otaczającym Pałac Potockich na ul. Kopernika 15. Razem z muzeum zmieniła swoją lokalizację również kompozycja „Pierwsi drukarze”, która znajduje się obecnie przed wejściem do muzeu.

Autorami pomnika Markijana Szaszkewycza byli znani lwowscy rzeźbiarze Dmytro Krwawycz i Mykoła Posikira. Pomnik odsłonięto uroczyście 15 września 1990 roku na ul. Kopernika, na miejscu zniszczonego budynku cerkwi seminaryjnej Św. Ducha.

Pomnik wybitnego pisarza Wasyla Stefanyka zbudowany został w 1971 roku z okazji 100-lecia jego urodzin i stanął przed wejściem do Biblioteki Naukowej Akademii Nauk Ukrainy (dawniej Ossolineum), nazwanej na jego cześć. Autorem pomnika był rzeźbiarz Wołodymyr Skołozdra, autorem projektu architektonicznego – architekt Myron Wendzyłowycz.

Egzekucje na Górze Straceń (Górze Stracenia, Górze Hyclowskiej) – wzgórzu między ul. Kleparowską i Domem Inwalidów, odbywały się przez dwa stulecia. W 1847 roku na Górze Straceń powieszono polskich patriotów, Teofila Wiśniowskiego i Józefa Kapuścińskiego. Z inicjatywy ówczesnego wiceprezydenta miasta, Michała Michalskiego, w lipcu 1895 roku lwowscy mieszczanie postawili na górze skromny marmurowy obelisk na postumencie z wielkich brył kamienia dłuta Juliana Markowskiego (1846-1903) z napisem pamiątkowym „Teofilowi Wiśniowskiemu straconemu w tym miejscu 31 lipca 1847 roku za wolność ojczyzny lwowskie mieszczaństwo”. Wtedy też utworzono park na zboczach Góry Straceń, który otrzymał nazwę Parku Wiśniewskiego.

Fontanna pojawiła się w tym miejscu w latach 70., po uporządkowaniu skweru na Placu Hałyckim. Niedawno fontanna została odnowiona, działa w miesiącach letnich. Autor kompozycji: Oleh Mykyta.

Kolumna Sykstów (właścicieli majątku położonego na Zachód od śródmieścia) zbudowana została w 1580 roku jako znak graniczny lub pamiątkowy. Na ścianach wysokiego czterobocznego postumentu przedstawione były w postaci płaskorzeźb sceny Ukrzyżowania oraz napisy w języku łacińskim; kolumnę wieńczył krzyż. Po dwudziestu latach niedaleko od kolumny na koszt szlachcianki Anny Pstrokońskiej wzniesiona została kapliczka, którą z czasem rozbudowano i przekształcono w kościół Św. Marii Magdaleny. Obecnie (2009) Kolumna Sykstów w zmienionej i zniekształconej postaci tworzy narożnik kamiennego ogrodzenia koło kościoła Św. Marii Magdaleny, w którym oprócz świątyni znajduje się sala organowa. 

W pierwszych powojennych latach figura Najświętszej Marii Panny została zdemontowana i przeniesiona do kaplicy Boimów, a z czasem do kościoła Bernardynów, ponieważ obecność religijnej rzeźby w centrum miasta było niezgodne z zasadami władzy radzieckiej. Na miejscu figury postawiona została fontanna. Figura Najświętszej Marii Panny, a dokładniej jej kopia, wróciła na swoje miejsce 14 października 1997 roku. Oryginał figury przechowywany jest w cerkwi Św. Andrija Apostoła. 

Pod koniec XIX w. architekt Julian Zachariewicz dokonał przebudowy i restauracji jednego z najdawniejszych lwowskich kościołów – Matki Boskiej Śnieżnej. Po odnowieniu elewacji zewnętrznej oraz wnętrz po prawej stronie głównego wejścia do kościoła ustawiona została na cokole figura Najświętszej Marii Panny, przeniesiona z kościoła misjonarzy na Zamarstynowie. Historycy sztuki uważają, że było to dzieło Johanna Georga Pinzla (1768). Rzeźba „niezauważalnie” zniknęła w latach 70.

W 2001 roku na Placu Hałyckim (Płoszcza Hałycka) wzniesiono pomnik króla Daniła Halickiego – brązowy posąg konny na granitowym piedestale. Jest to realizacja projektu konkursowego grupy rzeźbiarzy Wasyla Jarycza i Romana Romanowicza, we współpracy z architektem Czuryłykiem.

W 1948 roku koło muzeum Iwana Franka przy ul. I. Franka, 150-152 wzniesiony został pomnik pisarza w formie popiersia umieszczonego na niewielkim postumencie. Autorem pierwszego we Lwowie pomnika I. Franka był rzeźbiarz Pywarow.

W 1940 roku na „wysepce”, która istniała wówczas na skrzyżowaniu Prospektu Swobody, ul. Hnatiuka i Placu Iwana Pidkowy zbudowano monumentalny pomnik Konstytucji Stalinowskiej. Wykonano go ze sklejki i pokryto betonem. Przyjaźń między narodami symbolizował figury umieszczone w dolnej części kompozycji, składające się z pięciu kolumn. Były to betonowe figury żołnierzaczerwonoarmisty, robotnika, kobietymatki z dzieckiem, dziewczynystudentki oraz rolnika z małym chłopcem, widniały tam również napisy po ukraińsku, polsku i hebrajsku.

W 1736 roku przed kościołem Św. Andrzeja Apostoła postawiona została barokowa kolumna Św. Jana z Dukli, który, jak uważano, w 1648 roku uratował Lwów przed najazdem tatarskim oraz wojskami Bohdana Chmielnickiego. Kolumnę wzniesiono na koszt wojewody wołyńskiego Seweryna Michała Rzewuskiego.