Żydowskie miasto

Żydowskie miasto ID: 16

Temat skupia się na budowlach i osobach z historii wspólnoty żydowskiej w mieście. Żydzi stanowili znaczącą część mieszkańców miasta na przeciągu stuleci, niekiedy stanowili jedną trzecią całej ludności, wykazując się w różnych obszarach życia Lwowa. 

Historia

Temat ten wyświetla budowle i osoby związane z historią wspólnoty żydowskiej Lwowa. Żydzi stanowili duży odsetek ludności miejskiej w ciągu wielu wieków, niekiedy jedną trzecią wszystkich mieszkańców, wyłaniając się w różnych obszarach życia miasta. Miejsce ich zamieszkania było historycznie ograniczone go getta w śródmieściu, żółkiewskiego i krakowskiego przedmieścia, gdzie oni często padali ofiarami pogromów. Przed rokiem 1867, kiedy ograniczenia mieszkalne zostały zniesione, tylko niektórzy Żydzi, zmuszeni do zrezygnowania ze strojów i kultury tradycyjnych, mogli osiedlać się poza granicami getta. Na przełomie wieków oraz w pierwszych dekadach XX wieku wielu przemysłowców pochodzenia żydowskiego były działaczami kultury, wspomagając różne projekty, instytucje edukacyjne oraz charytatywne. Historia wspólnoty żydowskiej gwałtownie załamuje się razem z końcem II wojny światowej i dopiero w naszym czasie zaczynają się próby odrodzenia i zapewnienia jej właściwej obecności w przestrzeni publicznej.

Bibliografia:

Гаркавый Александр и Л.Каценельсон. Eврейская энциклопедия. Ст. Петербург, 1906-1913; Vol. 10.

Bałaban, Majer. Dzielnica żydowska we Lwowie, Lemberg, 1909

Meламед Владимир. Евреи во Львове (XIII – первая половина XX века): события, общество, люди. Львів: TEKOP, 1994.

Gabriele Kohlbauer/Fritz, “Zur Geschichte der Juden in Lemberg,” in Hans Bisanz, ed., Lemberg / Ľviv 1772-1918. Wiederbegegnung mit einer Landeshaupstadt der Donaumonarchie. Vienna: Historisches Museum der Stadt Wien, Katalog der 179. Sonderausstellung, 1993.

Tłumaczenie — Liana Blicharska 
Redagowanie — Taras Nazaruk

Więcej informacji na temat można znaleźć na stronie w języku ukraińskim lub angielskim.

Powiązane budynki i przestrzenie

  • Prosp. Czornowoła – pomnik ofiar lwowskiego getta
    W 1988 roku Towarzystwo Kultury Żydowskiej im. Szolema Alejchema we Lwowie zainicjowało budowę pomnika zamordowanym w getcie. Istniał już wówczas projekt pomnika. Jego autorką była mieszkanka Jerozolimy, niegdyś lwowiaka, Luisa Sterenstein. Ogólny budżet projektu, który zmieniał się kilka razy na skutek procesów inflacyjnych w latach 90., wyniósł ponad 500 tys. karbowańców. Mimo trudności, budowa została ukończona, i 23 sierpnia 1992 roku odsłonięty został pomnik ku czci ofiar lwowskiego getta (1941-43) – bez tradycyjnej białej zasłony, ale z czerwoną wstążką.

    Read more
  • Ul. Siańska, 16 – dawna synagoga Przedmiejska
    Słynna lwowska synagoga Krakowskiego przedmieścia, zwana Przedmiejską, była budowlą obronną. W ciągu istnienia jej wygląd się zmieniał: do roku 1870 była to charakterystyczna renesansowo-barokowa budowla, pod wysokim przełamanym dachem. Po ówczesnej rekonstrukcji synagoga nabrała rys klasycystycznych, a dobudowana kondygnacja z okrągłymi oknami dodała jej wyrazu. Ta właśnie synagoga stała się pierwowzorem licznych żydowskich świątyń, wznoszonych według dziewięciopólnego planowo-przestrzennego schematu. Synagoga doznała zniszczeń podczas listopadowego pogromu 1918 r., dokonanego przez polskich lumpów. Nacyści wysadzili ją w powietrze jesienią 1941 r., a pozostałości zostały rozebrane w czasie radzieckiej okupacji Lwowa pod koniec lat 40. XX w. Obecnie na miejscu synagogi stoją kramy targowiska „Dobrobyt”.
    Read more
  • Prosp. Czornowoła – pomnik ofiar lwowskiego getta

    Prosp. Czornowoła – pomnik ofiar lwowskiego getta
  • Ul. Siańska, 16 – dawna synagoga Przedmiejska

    Ul. Siańska, 16 – dawna synagoga Przedmiejska
  • Ul. Jarosława Mudroho, 39 – dawna synagoga

    Ul. Jarosława Mudroho, 39 – dawna synagoga