Związek Akademicki Młodzież Wszechpolska ID: 73

Stowarzyszenie akademickie zrzeszające młodzież o orientacjach narodowych w II Rzeczypospolitej. Młodzież Wszechpolska była najliczniejszą organizacją studencką w mieście.

Na terenie lwowskiego środowiska akademickiego działalność prowadziła organizacja skupiająca polską młodzież o orientacjach narodowych – Związek Akademicki Młodzież Wszechpolska. Organizację powołano w Warszawie w marcu 1922 r. Jej honorowym przewodniczącym został obrany Roman Dmowski. Od tego momentu Młodzież Wszechpolska zaczęła szybko zyskiwać zwolenników prowadząc działalność na terenie całego kraju. Struktura organizacji była prosta – w każdym ośrodku akademickim działała jedna komórka Młodzieży Wszechpolskiej, skupiająca studentów wszystkich uczelni w mieście. Nowo wstępujący członkowie byli dekorowani charakterystycznymi odznaczeniami, tzw. "mieczem Chrobrego", który nosili na klapie marynarki.

Lwowska Młodzież Wszechpolska była najliczniejszą organizacją studencką w mieście. Działalność prowadziła nie tylko na Uniwersytecie Jana Kazimierza, ale również na Politechnice Lwowskiej, Akademii Medycyny Weterynaryjnej oraz w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego.

Kluczowymi problemami, którymi zajmowała się Lwowska Młodzież Wszechpolska były m. in. zagadnienia "walki o katolickie państwo narodu polskiego" oraz kwestia rozwiązania tzw. "kwestii żydowskiej". Wśród postulatów, jakie organizacja rozpowszechniała w swoich ulotkach propagandowych, znalazły się m. in. "pełne zdobycie kresów wschodnich dla polskości" oraz "postawienie Żydów poza nawias życia polskiego". W całym kraju przestrzegano przed "niebezpieczeństwem zajmowania przez Żydów stanowisk w administracji i w nauce". Towarzystwo negatywnie odnosiło się również do wszelkich ruchów ukraińskich, które uznawano za "narzędzie polityki niemieckiej". Organizacja występowała przeciwko wszelkim nurtom lewicowym: socjalistycznym i komunistycznym, upatrując w nich zagrożenia dla niepodległości kraju. W ulotkach propagandowych przestrzegano, że rządy komunistyczne przyniosą ucisk robotników i chłopów. Próbowano zyskać wśród tych warstw społecznych zwolenników.  W rzeczywistości towarzystwo z dużą niechęcią odnosiło się do społeczności chłopskich i do studentów - ludowców. Świadczyły o tym m. in. fakty pobicia młodzieży chłopskiej w trakcie obchodów Święta Niepodległości w listopadzie 1937 r. W lutym 1939 roku członkowie organizacji napadli natomiast na uczestników odczytu doktora Szczotki, zorganizowanego na UJK przez młodzież ludową. Na ogół Młodzież Wszechpolska utrzymywała przyjazne stosunki z korporacjami i organizacjami katolickimi, takimi, jak Sodalicja Mariańska Akademików (z wyjątkiem "Odrodzenia", z którym pozostawała w  konflikcie). Jednym z czołowych działaczy "Młodzieży Wszechpolskiej" był Witold Nowosad – prezes lwowskiej Sodalicji Mariańskiej Akademików.

W latach 30-tych członkowie towarzystwa zajmowali czołowe miejsca w zarządach wielu ważnych organizacji akademickich, działających na uczelni. W latach 1927-1928 wszechpolacy zdobyli wpływy w Towarzystwie Bratniej Pomocy Studentów UJK. Opanowanie zarządu Bratniej Pomocy i polityka prowadzona przez wszechpolaków przyczyniła się do powołania pod koniec lat 30-tych na Uniwersytecie Niezależnej Bratniej Pomocy.

W latach 30-tych koła związane z "Młodzieżą Wszechpolską" rozpowszechniały kampanię "zielonej wstążki", polegającą na zniechęcaniu przechodniów do dokonywania zakupów
w żydowskich sklepach. Podjęły również akcję przeciwko rządowym projektom nowej ustawy o szkołach akademickich (tzw. reforma Jędrzejewicza, 1933 r.). Innym z celów "Młodzieży Wszechpolskiej" była próba unarodowienia uczelni, a w konsekwencji - pozbawienia młodzieży żydowskiej możliwości studiowania w szkołach wyższych. Próby te były konsekwencją haseł "numerus clausus" (dotyczących ograniczenia liczby studentów żydowskich na UJK), wysuwanych jeszcze w początkach lat 20-tych. Koła nacjonalistyczne przyczyniły się również do rozpowszechnienia kampanii w sprawie ustanowienia urzędowego getta ławkowego. Sympatycy i członkowie "Młodzieży Wszechpolskiej" z niechęcią spoglądali na profesorów, występujących przeciwko hasłom antysemickim (m. in. na profesora Ryszarda Ganszyńca i Stanisława Kulczyńskiego).

Wśród osób zaangażowanych w działalność lwowskiej Młodzieży Wszechpolskiej należy wymienić Jana Matłachowskiego, Alfreda Skubijewskiego, Adama Treszkę, Czesława Rojka i Józefa Narożańskiego.

W 1936 r. organizacja skupiała 497 członków. Siedziba towarzystwa mieściła się przy ulicy Łozińskiego 7.

Джерела