Ul. Bohomolca, 4 – budynek mieszkalny ID: 9

(1906) - budynek mieszkalny w pierzei ulicy, w stylu secesji. Fasadę dekorowaną secesyjną sztukaterią i kratami upiększają kolorowe ceramiczne płytki. Zbudowany przez architekta Jana Lewińskiego dla właścicieli Izraela Elstera, Solomona Elstera i Leona Topfa, współwłaścicieli firmy Elster & Topf. W latach 1910. w tym budynku znajdowały się atelier fotograficzne „Helios” i „Rubens” Maurycego Fruchtmanna oraz Redakcja i zarząd Skorowidzu adresowego królewskiego stołecznego miasta Lwowa. W latach 1930. w kamienicy mieszkał znany lwowski profesor lekarz Adolf Beck. Od 1985 r. stanowi zabytek architektury miejscowego znaczenia. Obecnie (2009 r.) kamienica służy głównie jako budynek mieszkalny.

Historia

Najważniejsze etapy budowy:

• 1906: Zbudowany wedlug projektu architekta (koncesjonowanego budowniczego) Jana Lewińskiego (Іванa Левинського) dla właścicieli Elstera i Topfa (współwłaścicieli firmy Elster & Topf). 4 października 1906 r. firma Elster & Topf poprosiła o zezwolenie magistratu na zbudowanie dwupiętrowego budynku przy nowo utworzonej ulicy, która ma łączyć ulicę Pańską (obecnie – Iw. Franki) z ulicą Klonowicza. Pozwolenie na zamieszkanie budynku, zgodnie z planami zatwierdzonymi 27 października 1905 r. i podaniem właścicieli z 25 września 1906 r., magistrat wydał 17 października 1906 r. Zezwolenie na zamieszkanie budynku, przy uwzględnieniu dodatkowych planów zgodnie z podaniem z 25 września 1906 r. i odróżniających się od pierwotnych zatwierdzonych przez rezolucję z 27 października 1905 r. (dodatkowe plany przewidywały dobudowę atelier fotograficznego nad drugim piętrem w oficynie), wydano z zastrzeżeniem o tym, że z piwnic budynku można korzystać od 1 grudnia 1906 r. Budynek został ukończony 3 października 1906 r. według danych (DALO 2/1/124/13) albo 9 października 1906 r. według innego dokumentu (DALO 2/1/124/12).

Obecne funkcje budynku:

• obecnie wykorzystywany jest głównie jako budynek mieszkalny (2007 r.)

Architektura

Budynek znajduje się w zabudowie pierzei ulicy. Wzniesiony w stylu secesji. Trzypiętrowy, o planie skomplikowanej konfiguracji, ceglany, otynkowany. Wewnętrzne rozplanowanie należy do sekcyjnego typu. Symetrię kompozycji głównej fasady z dwoma bocznymi występującymi segmentami nieco osłabia przesunięcie w lewo wejściowego portalu. Parter budynku ozdobiony rustyką biegnąca w rzędach jest oddzielony od pierwszego piętra profilowaną listwą. Na poziomie drugiego piętra w bocznych występujących segmentach znajdują się symetrycznie rozmieszczone balkony z secesyjnymi kutymi ogrodzeniami i kroksztynami. Środkową część ściany fasady na poziomie drugiego piętra akcentują secesyjne lizeny dochodzące go górnej krawędzi okien pierwszego piętra. Drugie piętro fasady zdobią ceramiczne płytki, o mieniących się na skutek interferencji światła barwach. Prostokątna brama wejściowa i świetlik nad nią wykonane z kutego metalu posiadają charakterystyczne dla secesji ozdoby. Budynek jest zwieńczony profilownym gzymsem, który w części środkowej podkreślony jest pasem elementów dekoracyjnych w stylu jońskim, a w częściach bocznych ozdobiony przez stylizowane kroksztyny oraz secesyjną sztukaterię.

Ludzie

Autorzy projektu (rekonstrukcji), współautor:

• architekt (koncesjonowany budowniczy) Jan Lewiński (Іван Левинський), projekt nie jest datowany.

Główni właściciele nieruchomości (działki i budynku):

• na pocz XX w. właścicielami była firma Elster & Topf – Izrael Elster, Solomon Elster oraz Leon Topf zgodnie z archiwnymi dokumentami z 17 października 1905 r. (DALO 2/1/124/11), 25 września 1906 r. (DALO 2/1/124/13).

Inni właściciele i mieszkańcy budynku:

• w latach 1906-1914 atelier fotograficzne „Helios”

• 1906 r., fotograf Oskar Wilczer

• Wolski Aleksabder Antoni, literat, współpracownik redakcji „Dziennika Polskiego” oraz „Skorowidzu Adresowego” (Skorowidz, 1910)

• Raciborska Aniela, właścicielka ziemska (Skorowidz 1910)

• Heller Edward, nadporucznik (Skorowidz 1910)

• Redakcja i zarząd Skorowidzu adresowego królewskiego stołecznego miasta Lwowa, dyrektor Jan Rudolf Spiegel (Skorowidz 1910)

• atelier fotograficzne „Rubens” Maurycego Fruchtmanna (Księga 1914)

• Fruchtmann Maurycy, fotograf (Księga 1914)

• Samisz Wiktor, kupiec (Księga 1914)

• Barabasz Wacław, kupiec (Księga 1914)

• Fiszer Maurycy, aptekarz (Księga 1914)

• Beck Adolf, dr, lekarz (Informator 1932)

• Zakrzewski Kazimierz, dr, docent Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (Informator 1932)

• Kwaśniewski Julian, inżynier pomiarowy (Informator 1932)

• Frostig Leopold, dr, adwokat (Spis 1937)

• Peczenik Karol, kapitan (Spis 1937)

• Korzeniowski J., piece kaflowe (Informator 1932),

• Korzeniowski Rudolf, przedstawiciel wytwórni kafli (Spis 1937)

Інтерв'ю

Źródła