Ul. Ormiańska, 7 – katedra ormiańska ID: 169

Katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W architekturze katedry ormiańskiej tradycyjne formy zapożyczone z Armenii (odpowiednikiem kompozycji bryły centralnej jest świątynia w Ani) łączą się z motywami renesansowymi (nawa, arkady), barokowymi (rzeźba na dziedzińcu) i charakterystycznymi dla epoki historyzmu (fasada od ul. Krakowskiej).

Historia

Katedra zbudowana została w północnej części dawnego Lwowa, na terenie dzielnicy ormiańskiej. Jest najważniejszym elementem zespołu architektonicznego na ul. Ormiańskiej. Kronikę budowy, rozciągającą się na kilka stuleci, podzielić można na kilka okresów: 1356-1363 (autor projektu: Doring, przy współpracy z mistrzami ormiańskimi); XV w. (boczne apsydy); 1437 (budowa galerii arkadowej); 1630 (nawa, autor projektu: A. Kelar); 1723-1726 (przebudowa wnętrza); 1908 (fasada od strony ul. Krakowskiej, autor projektu: F. Mączyński); 1908-1920 (prace restauracyjne); 1925 (prace restauracyjne).

Architektura

Budowla na planie osi wschód-zachód, trzynawowa, czterokolumnowa, z trzema apsydami, murowana z kamienia. Nad centralną apsydą znajduje się kopuła namiotowa na wielobocznym tamburze. W apsydę wkomponowane są ślepe nisze arkadowe, obramowane półkolumnami. Okna z zakończeniami półokrągłymi, w obramowaniach.

Od południa do katedry przybudowana jest galeria (1437, przebudowana po 1527 r.). Działkę przed południową fasadą, oddzieloną ogrodzeniem od ul. Ormiańskiej, zajmował dawny cmentarz ormiański.

Zwrócona na wschód apsyda wychodzi na tzw. „dziedziniec ormiański”, połączony portalem z południową galerią. Przez bramę (1671) wejść można na dziedziniec dawnego klasztoru benedyktynek ormiańskich, który graniczy z północną fasadą katedry. Od strony ul. Krakowskiej znajduje się portal wąskiej zachodniej fasady i kruchty (dobudowanej w 1908 r.).

Na cmentarzu zachowały się chaczkary (ormiańskie płyty wotywne), datowane na XVI-XVIII w., i drewniana kaplica z grupą ukrzyżowania, w galerii – bas-reliefy z XIX w. Od ul. Ormiańskiej ogrodzenie świątyni ma niszę, w której od 1664 r. stoi figura Bogurodzicy.

Elementem wystroju wnętrza jest rzeźbiony drewniany sufit (XVII w.) i fragmenty fresków z XVI w. Mozaika kopuły wykonana została przez J. Mehoffera (1908), malowidła ścienne – przez J.-H. Rosena (1925-1929). Obok drzwi o zakrystii znajduje się epitafium patriarchy ormiańskiego Stefana V (1551).

Powiązane budynki i przestrzenie

Ul. Ormiańska, 7 – dzwonnica Katedry Ormiańskiej

Wieża-dzwonnica jest częścią składową zespołu Katedry Ormiańskiej. Od północy przylega do dawnego pałacu arcybiskupów ormiańskich. Ma cechy stylowe renesansu i baroku. Najważniejsze daty historii budowy – 1571 r. (autor projektu: P. Krasowski); 1778 r. (przebudowa); początek XIX w. (wykończenie części szczytowej).

Read more
Podwórze katedry Ormiańskiej – kolumna Św. Krzysztofa
W 1726 roku na kolumnie w podwórzu Katedry Ormiańskiej postawiona została figura św. Krzysztofa (w średniowieczu św. Krzysztof był jednym ze świętych pomagających w potrzebach duszy i ciała). Jak przypuszcza badacz lwowskiej rzeźby Jurij Birulow, autorem figury był Christian Seyner, nadworny rzeźbiarz książąt Wiśniowieckich. Inicjatorem budowy kolumny był fundator przebudowy Katedry Ormiańskiej (1723), brat arcybiskupa Augustynowicza, sędzia i kierownik Kolegium Ormiańskiego we Lwowie Krzysztof Augustynowicz.
Read more